Damar tıkanıklığı, vücudun her bölgesinde tehlikeli sonuçlara neden olabiliyor.

Periferik damar hastalığı (PDH), damar sertliÄŸine (ateroskleroz) baÄŸlı olarak vücuttaki atardamar sisteminde geliÅŸen dejenerasyondur. Bu dejenerasyon sırasında damar duvarlarında kireç ve yaÄŸ tabakaları birikimi ile önce damarın iç boÅŸluÄŸu daralırken, sonra hastalığın ilerlemesi ile tamamen tıkanma meydana geliyor. Vücudun her bölgesinde geliÅŸebilen bu hastalık, kalp ve beyine giden ÅŸah damarlarında görüldüÄŸünde hayatı tehdit edebilecek sorunlara yol açıyor. PDH, bu bölgeler dışında en sık bacak damarlarında görülüyor. Bacaklara giden atardamarlarda ilerleyici olarak geliÅŸen kireç, yaÄŸ dolu plak oluÅŸumları ve bu bölgelerde meydana gelen akım azalmasına baÄŸlı olarak ortaya çıkan çeÅŸitli ÅŸikayetlerle seyreden bu hastalığa, hem kiÅŸinin hayat konforunu azaltacağı hem de ileride ciddi sonuçlara neden olabileceÄŸi için dikkat edilmesi gerekiyor.

Genelde ileri yaÅŸlarda (50 yaÅŸ üstü) ortaya çıkan bir hastalık olan bacak damar tıkanıklığının erkeklerde kadınlara oranla daha sık görüldüÄŸünün altını çizen Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Cem Arıtürk, “Ailesel ve genetik faktörler önemli rol oynamaktadır. Anne, baba ve kardeÅŸlerde görülmesi en önemli risk oluÅŸturan nedenlerdendir. Bunun dışında kiÅŸide vücudun herhangi bir yerinde damar tıkanıklığı geliÅŸmiÅŸ ise bacaklarda damar tıkanıklığı geliÅŸme ihtimali artmış demektir. Bununla birlikte sigara, hareketsizlik, düzensiz beslenme gibi yaÅŸam alışkanlıkları ve hipertansiyon, hiperlipidemi, ÅŸeker hastalığı, böbrek yetmezliÄŸi gibi kronik hastalıklar bacaklarda damar tıkanıklığı görülme sıklığını arttıran faktörlerdendir” dedi.

Bacak damarlarındaki daralmaların derecesine ve tıkanıklıkların yerleÅŸim yerlerine göre deÄŸiÅŸik seviyelerde ÅŸikayetler ortaya çıkabileceÄŸini söyleyen Dr. Cem Arıtürk, sıklıkla karşılaşılan ÅŸikayetleri ÅŸu ÅŸekilde sıralıyor:

AÄŸrı: AÄŸrı yol yürüme ile baÅŸlar ve dinlenme ile geçer.Daralmış bölgeye yeterli düzeyde oksijenlenmiÅŸ kanın gönderilememesi nedeni ile ortaya çıkan beslenme bozukluÄŸuna baÄŸlı olarak ilgili bölge kaslarında oluÅŸan kramp tarzı aÄŸrılardır. Bacağın üst kısmındaki damarların sorunlarında aÄŸrı tüm bacakta hissedilirken, diz bölgesindeki bir damarın tıkanıklığında sorun diz altındaki bölgededir. Tıkanıklık, darlık ne kadar ileri düzeyde ise aÄŸrı o kadar az eforla ortaya çıkar ve o kadar geç geçer. Hastalığın ileri dönemlerinde efor sarf etmeden, istirahat aÄŸrıları görülebilir. Bacaklarda solukluk ve soÄŸukluk en sık görülen diÄŸer bulgulardır. Bununla birlikte kıllarda azalma ve cilt deÄŸiÅŸiklikleri bu hastalarda ileri dönemlerde karşılaşılabilecek ÅŸikayetlerdendir.

Yara: Bacağın ve ayakların beslenmesinin ileri düzeyde bozulmasına baÄŸlı olarak ya kendiliÄŸinden yaralar açılabilir ya da travma, kesi gibi bir sebebe baÄŸlı olarak açılan bir yara iyileÅŸemez.

Kangren: Beslenme bozukluÄŸu olan uzuv kısmının hayatiyetini kaybetmesidir. Kangren geliÅŸmiÅŸ kısmın amputasyonu (kesilmesi) çoÄŸu zaman kaçınılmazdır.

Dr. Cem Arıtürk, muayeneden sonra bazı bulgular elde edilmiÅŸse görüntüleme yöntemlerine baÅŸvurmak gerektiÄŸini belirterek, sözlerine ÅŸöyle devam etti: “Atardamarlara yönelik doppler ultrasonografi hastalığın durumu ile ilgili kesin bir bilgi vermese de hastalığın durumu, etkilenen damarlar ile ilgili yaklaşık bulgular elde edilmesine olanak tanır. Kesin tanı koymak ve tedaviyi yönlendirmek için anjiografik tanı yöntemlerini kullanmak gerekmektedir.Manyetik rezonans (MR) veya bilgisayarlı tomografi (BT) anjiografilerde darlıkların yeri, derecesi objektif olarak belirlenebilir ve 3 boyutlu anatomik özellikler saptanabilir. Konvansiyonel anjiografi ile de iÅŸlem sırasında hem tanı konabilir hem de tedavi gerektirir durumlarda balon, stent veya diÄŸer iÅŸlemlerin yapılması mümkündür.”

Tedavi Seçenekleri Nelerdir?

Bacak damar tıkanıklıklarında çok çeÅŸitli tedavi yöntemi bulunduÄŸunu belirten Dr. Cem Arıtürk, sözlerini bu ÅŸekilde noktaladı: “Bunlar ilaç ve yürüme ile medikal takip, anjiografik tedavi yöntemleri ve cerrahi giriÅŸimler olarak sayılabilir. Hastalığın evrelerine göre etkileri de farklı olduÄŸundan tedavisi de kiÅŸiye özel olarak farklılıklar göstermektedir. Bu yüzden bacak damar tıkanıklığı bulunan kiÅŸilerde tedavi hastanın ÅŸikayetlerine, uzvun hayatiyetine, kiÅŸinin sosyal beklentilerine bakılarak planlanmalıdır. Ä°stirahat aÄŸrısı, ayakta bacakta kangren veya iyileÅŸmeyen yara varlığında uzuv ve belki de yaÅŸam kaybı tehlikesi olduÄŸundan kanlanmayı arttıracak giriÅŸimsel bir tedavi mutlaka gereklidir. Ancak yol yürümekle gelen aÄŸrı dışında ÅŸikayeti olmayan hastalarda tedavi yöntemi; hastanın yaşı, sosyal ÅŸartları, yaÅŸamının hastalıktan ne kadar etkilendiÄŸi gibi faktörler göz önünde bulundurularak kararlaÅŸtırılmalıdır. ÖrneÄŸin; 50 yaşında, aktif, çalışmakta olan bir hastada 1 km yürüme ile gelen aÄŸrının tedavisinde cerrahi tedavi önerilebilirken, 80 yaşında, haftada 1-2 kere ev dışına çıkan ve 250 m yürüme ile aÄŸrısı olan bir hastaya medikal tedavi ile takip mümkün olabilmektedir.”